Lampen en fittingen zijn een vrij logische twee-eenheid. Dat begreep Thomas Edison al snel nadat hij de eerste gloeilamp had ontwikkeld. Door de jaren heen zijn er weliswaar een steeds groter aantal verschillende fittingvarianten bijgekomen, maar het uiteindelijke principe is nog steeds hetzelfde als ruim 100 jaar geleden.
Een fitting zorgt ervoor dat een lamp stevig op z’n plek blijft zitten en ondertussen ook op een veilige manier contact kan maken met het stroomnet. In deze top 10 nemen we de 10 meest voorkomende fittingen voor lampen met je door, die je in Nederlandse armaturen aan kunt treffen.
Inhoudsopgave
1. E27
Als een fittingtype met de letter E begint, dan is dat meteen een duidelijke verwijzing naar het patent dat Edison in het jaar 1890 hiervoor aanvroeg. In 1909 werd dit patent gelicenseerd aan het bedrijf General Electric, dat onder de merknaam Mazda de eerste lampen volgens het principe van Edison op de markt bracht.
Je herkent een E27 aan de duidelijk aanwezige schroefdraad op de fitting. Hiermee schroef je de lamp stevig vast in een armatuur, dat zelf natuurlijk ook volledig aan de E27 standaard voldoet. Het nummer 27 verwijst naar de diameter van de fitting.
Die is in dit geval 27 millimeter. In het algemeen beschouwen we in Nederland E27-lampen als reguliere gloeilampen of een led-versie daarvan.
2. E14
Lampen die aan de E14-standaard voldoen hebben een fitting met een diameter van 14 millimeter. Daarnaast zijn ze voorzien van een schroefdraad. Om die reden vallen ze in de lampencatagorie SES, wat de afkorting is van ‘Small Edison Screw’.
Niet alleen de fitting van een E14-lamp is tamelijk klein, ditzelfde geldt ook voor het lichtbolletje dat bovenop de fitting is gemonteerd. Dat lichtbolletje kan zowel een ronde vorm als ook de vorm van een kaarsvlam hebben.
Vanwege het tamelijk kleine formaat worden lampen met een E-14 fitting meestal in schemerlampen, bedlampjes en andere kleinere verlichtingsarmaturen gebruikt.
3. E40
De kans dat je bij je plaatselijke doe-het-zelfzaak of interieurwinkel lampen met een E40 fitting tegen zult komen is erg klein. Toch worden dit soort lampen nog steeds behoorlijk vaak in ons land gebruikt, maar dan wel puur voor professionele toepassingen.
Denk in dit geval onder meer aan lampen in straatlantaarns of de verlichting van stadions. Omdat de fitting van een E40-lamp een diameter van 40 millimeter heeft, kun je ervan uitgaan dat ook de daadwerkelijke lamp die erboven uittornt van een fors formaat is.
4. GU10
GU10 fittingen zijn vrijwel altijd onderdeel van zogenoemde spotjes, die je bijvoorbeeld boven een (huis)bar in kunt bouwen. In het verleden ging het in dit soort gevallen meestal om halogeenverlichting, maar vandaag de dag is het steeds gebruikelijker om hetzelfde effect met leds te bereiken.
Kenmerkend aan een GU10 fitting is dat hier om een zogenoemde bajonetsluiting gaat, die uit 2 nokjes bestaat. Deze nokjes klik je middels een licht draaiende handbeweging vast in een armatuur dat voor GU10 fittingen geschikt is.
5. G4
Lampen met een G4 fitting maken gebruik van het zogenoemde bipin-principe, waarbij ‘bipin’ verwijst naar de 2 stalen pinnetjes die deel van de fitting uitmaken. Het getal 4 verwijst naar de onderlinge afstand tussen de 2 pinnetjes. In het geval van een G4 fitting is die afstand dus 4 millimeter.
De doorgaans vrij kleine lampjes worden regelmatig door winkeliers of musea ingezet voor het extra sfeervol verlichten van iets dat in een etalage of vitrinekast staat opgesteld. Daarnaast worden G4-lampen ook steeds vaker als bijverlichting in keukens en badkamers ingezet.
6. MR11
Een lamp met een MR11 fitting is in wezen een kruising tussen een G4 en een GU10 fitting, die je beide hieronder nog tegen gaat komen. Dit soort lampen hebben uiterlijk veel weg van de spotjes, zoals we die uit de GU10 categorie kennen, maar is daarentegen voorzien van een bipin fitting.
De letters MR staan in dit geval voor ‘multifaced reflector’. Hiermee wordt ook meteen het specifieke karakter van dit typelamp aangeduid, want ze hebben een reflecterende behuizing.
In het verleden werden MR11 lampen vooral in diaprojectors gebruikt. Vandaag de dag kom je ze ook steeds vaker tegen in armaturen in woningen en bedrijven.
7. G9
G9-lampen vallen in de zogenoemde bipin-categorie, wat in de regel betekent dat de fitting aan de onderkant van 2 metalen pinnetjes is voorzien. De G9 is op dat gebied een beetje een buitenbeentje, want deze fitting beschikt niet over 2 pinnetjes, maar over 2 metalen lusjes aan de onderzijde.
Hiermee wordt de lamp als het ware in een daarvoor geschikt armatuur gehangen. Lampen met een G9-fitting hebben doorgaans een geringe afmeting, waardoor ze ideaal in onder meer tuinlampen, campers en caravans kunnen worden toegespast.
8. B22
En ook bij de B22 fitting betreft het een exemplaar met een bajonetfitting. Onderop dit type lampen zitten standaard 2 pinnetjes en de diameter van de fitting bedraagt in dit geval 22 millimeter.
Een lamp die aan de B22 standaard voldoet, wordt veelal in traditionele armaturen geplaatst, waaronder lampen in een klassieke Franse stijl.
9. B15S
Een B15S fitting vertoont grote overeenkomsten met die van een B15D. Ook in dit geval is er sprake van een fittingdiameter van 15 millimeter en gaat het om een bajonetfitting.
De S aan het einde staat echter voor ‘single’, waarmee concreet wordt aangegeven dat er slechts 1 pinnetje onderop de fitting zit.
10. B15D
Wanneer een type fitting met de letter B begint, dan is er altijd sprake van een zogenoemde bajonetfitting. Dit houdt bij een B15D lamp in dat er 2 pinnetjes op de fitting zitten, die dankzij een veermechanisme in een B15D armatuur geklikt kunnen worden. Het getal 15 verwijst naar de diameter van de fitting.
Die is namelijk 15 millimeter. De D aan het einde geeft tenslotte aan dat er sprake is van de eerder genoemde 2 pinnetjes. B15D lampen komen vrij sporadisch voor in Nederland. Ze worden eigenlijk alleen maar in enkele typen auto’s en caravans gebruikt.
