Er bestaan meer dan 3000 verschillende huidaandoeningen die bekend zijn terwijl er waarschijnlijk nog veel meer onbekend zijn. Iedereen kan op enig moment last van huidaandoeningen krijgen die huiduitslag tot gevolg hebben.
Veel huidaandoeningen komen met name voor bij een bepaald geslacht, een bepaalde leeftijd of juist bij mensen van een bepaalde afkomst. In dit artikel zetten we 10 van de meest voorkomende soorten huiduitslag en huidaandoeningen op een rij.
Inhoudsopgave
1. Atopisch eczeem
Atopisch eczeem, soms ook wel constitutioneel eczeem of neurodermitis genoemd, is een huidprobleem dat een droge huid, hevige jeuk en vervolgens een rode, verheven uitslag veroorzaakt. Het is één van de vele soorten eczeem die zich met name manifesteert in baby’s en kinderen.
De exacte oorzaak van atopisch eczeem is niet geheel duidelijk. Wel is bekend dat de aandoening net als vele andere huidziekten het vermogen van het lichaam om vocht vast te houden aantast. Hierdoor wordt de huid droog, raakt deze snel geïrriteerd en ontstaat er flinke jeuk.
Sommige baby’s en kinderen ontgroeien atopisch eczeem of het vermindert erg gedurende de pubertijd. Daarentegen is het in sommige gevallen ook mogelijk om als (jong)volwassene atopisch eczeem te ontwikkelen.
De aandoening kan niet volledig behandeld worden maar er zijn manieren om de huidziekte onder controle te houden. Dit gebeurt door bepaalde soorten hydraterende huidcrèmes aan te brengen in samenwerking met medicatie welke voorgeschreven wordt door de dermatoloog.
2. Ringworm
Ringworm is een schimmelinfectie van de nagels, huid of hoofdhuid. Op het menselijk lichaam leven een grote hoeveelheid aan schimmels die normaal onschadelijk zijn. In sommige gevallen kan een verminderde weerstand echter tot complicaties leiden.
Ringworm is één van de schadelijke schimmels die veel ergernis kunnen veroorzaken. Ringworm wordt ook wel Tinea genoemd, hieronder zijn de drie meest voorkomende soorten.
Tinea Versicolor
Tinea Versicolor is een huidschimmel die huidverkleuringen veroorzaakt in de nek en op de rug en borst van de geïnfecteerde. Tinea Versicolor is niet besmettelijk en komt het meest voor in gebieden waar het vaak warm en vochtig is.
Tijdens de warme zomermaanden zijn infecties meestal heftiger dan in koelere jaargetijden. Hoewel de schimmel zelf gemakkelijk te behandelen is met antischimmelmedicatie kunnen de pigmentveranderingen in de huid na de behandeling nog steeds vele maanden zichtbaar zijn.
Tinea Capitis
Tinea Capitis is een schimmelinfectie op de hoofdhuid die ook wel hoofdschimmel genoemd wordt. Tinea Capitis wordt gekenmerkt door één of meerdere plekken met haarverlies, ontstekingen, jeuk en schilfers.
Hoofdschimmel wordt veroorzaakt door schimmeldermatofyten en is in tegenstelling tot Tinea Versicolor wel gemakkelijk overdraagbaar op andere mensen. Wordt behandeld door antischimmelmedicatie in samenwerking met een medicinale shampoo om de verspreiding naar andere mensen te minimaliseren.
Komt het meest voor bij jonge kinderen.
Tinea Pedis
Tinea Pedis is de officiële naam voor de aandoening die bij de meeste mensen bekend staat als zwemmerseczeem. Alhoewel het in bijna alle gevallen op de voet voorkomt bestaat er ook de mogelijkheid dat het zich op de hand ontwikkelt.
Zwemmerseczeem wordt geïdentificeerd aan de hand van veranderingen in de nagel, zoals broosheid, kleurveranderingen, een gebrek aan glans op de nagel of het afbrokkelen van de nagel. De schimmel heet zwemmerseczeem omdat het relatief vaak in het zwembad wordt opgelopen daar dit een warme en vochtige omgeving is.
Naar schatting heeft tot 20% van de volwassen mannen last van zwemmerseczeem. Dikwijls leiden vrij verkrijgbare crèmes tegen zwemmerseczeem niet tot succes en dan moet er een behandelplan opgesteld worden met de dermatoloog.
3. Psoriasis
Psoriasis staat ook wel gekend als zilverschub of schubbenziekte. Psoriasis is een relatief veel voorkomende, erfelijke, niet besmettelijke chronische auto-immuunziekte die gekenmerkt wordt door een snelle deling en verminderde rijping van hoorncellen in de opperhuid.
Omdat de cellen niet normaal rijpen wordt ook het natuurlijke afschilferingsproces van de huid verstoord waardoor er lokaal sterke aanmaak is van nieuwe huidcellen met een soort van schubbige schilferstructuur. Hoewel psoriasis met name voorkomt op de huid is het in feite een ontregeling van het immuunsysteem die op de huid tot uiting komt.
Zo’n 2% van de wereldbevolking heeft de auto-immuunziekte, in Europa ligt dit percentage iets hoger.
De hevigheid van de ziekte verschilt erg, sommige mensen hebben slechts enkele plekken terwijl andere mensen van top tot teen beschilferd zijn. Soms kan de aandoening jeuken. Mannen worden vaker getroffen en de eerste symptomen doen zich meestal voor het 40e levensjaar voor.
De ziekte is niet geneesbaar, wel kunnen de symptomen zo veel mogelijk worden verminderd. Dit gebeurt over het algemeen met topische crèmes, UV-behandeling, laserbehandeling of hyperbare zuurstoftherapie.
Ook zijn er bij psoriasis veel alternatieve behandelmethoden die over het algemeen zeer goed blijken te werken. Veel patiënten ondergaan bijvoorbeeld een kuur aan de Dode Zee in Israël of Jordanië.
De invloed van het zoute water en het zonlicht geeft voor veel patiënten verlichting van de klachten. Een ander bekend voorbeeld is ichtyotherapie. Dit gebeurde vroeger met name in kuuroorden in het Midden-Oosten en Turkije maar is inmiddels over de gehele wereld gangbaar.
Het aangetaste lichaamsdeel wordt in een bad geplaatst waarin speciale visjes zitten die de aangetaste huid opeten maar de gezonde huid laten voor wat het is.
Zoals gezegd is er geen genezing mogelijk, wel zijn er grote remissietijden mogelijk waarbij patiënten langer dan een jaar geen last hebben van de ziekte.
4. Cellulitis
Nee, dit gaat niet over de volkomen onschuldige sinaasappelhuid die ook wel cellulite genoemd wordt. Cellulitis is een veel voorkomende huidinfectie die wordt veroorzaakt door bacteriën. De aandoening wordt vaak gekenmerkt door roodheid, zwelling van het geïnfecteerde gebied, koorts, pijn, ongemak en een warm gevoel op de aangetaste huid.
Bacteriën zijn op bijna ieder oppervlak te vinden en dit geldt ook voor de huid. De meeste bacteriën zijn goed of in ieder geval onschuldig maar er zijn ook bacteriën die voor (grote) problemen kunnen zorgen.
Cellulitis wordt veroorzaakt door streptokokken of stafylokokken bacteriën die de huid via een wondje binnendringen. Wanneer het lichaam om welke reden dan ook deze bacteriën niet snel uitschakelt kunnen de bovengenoemde symptomen ontstaan.
De behandeling van cellulitis bestaat uit een oraal te nemen antibioticum en dient goed opgevolgd te worden. In het slechtste geval kan een infectie namelijk leiden tot een abces, een zwaardere ontsteking van het bindweefsel of zelfs sepsis (bloedvergiftiging). Dit zorgt ervoor dat cellulitis een dodelijke afloop kan hebben. Wereldwijd overlijden er een kleine 20.000 mensen per jaar aan cellulitis.
5. Seborroïsch eczeem
Seborroïsch eczeem is een relatief veel voorkomende huidaandoening die gelukkig gemakkelijk kan worden behandeld. De aandoening manifesteert zich veelal op de wenkbrauwen, zijkanten van de neus, hoofdhuid en oogleden en wordt gekenmerkt door rode, jeukende en schilferende uitslag. Ook komt het vaak voor op de centrale borst, rug en rond de navel.
Over het algemeen is een overvette huid de oorzaak van dit milde type eczeem. De huidaandoening komt over het algemeen voor bij een drietal lagen van de bevolking: Baby’s, tieners en ouderen. Patiënten met bepaalde aandoeningen, zoals bijvoorbeeld Parkinson of mensen met veel stress lijken vaker last te hebben van de aandoening.
Er is een breed spectrum aan middelen dat verlichting biedt aan seborroïsch eczeem, van shampoos tot crèmes of bepaalde schuimen die de toestand van de patiënt snel verbeteren. Er is geen manier om seborroïsch eczeem definitief te genezen maar met de juiste behandeling is de uitslag wanneer deze opgekomen is snel weer tot rust gebracht.
Er bestaan vermoedens dat seborroïsch eczeem veroorzaakt wordt door gist (schimmel) maar hier is nog geen definitieve uitslag over gegeven. Hoofdroos is in feite een lichte variant van seborroïsch eczeem die vooral bekend geworden is door de vele reclames van shampoofabrikanten.
Omdat hoofdroos een milde variant is werken de shampoos hier over het algemeen goed bij. Beide aandoeningen hebben overigens helemaal niets te maken met “gewoon” eczeem.
6. Netelroos
Netelroos staat ook wel bekend als urticaria en is één van de bekendste huidaandoeningen die er zijn en een veel voorkomende aandoening. De meeste mensen zullen ooit in hun leven wel eens met een aanval van netelroos te maken hebben gehad of nog te maken krijgen.
Er zijn veel verschillende oorzaken voor netelroos, het komt zowel bij mannen als vrouwen veelvuldig voor en het kan op alle leeftijden ontstaan.
Netelroos is een zich in korte tijd ontwikkelende, vaak heftig jeukende uitslag van de huid die begint met rode vlekken en daarna verdikt tot enigszins bleke ‘schijven’ die op de huid liggen.
De verschillende plekjes kunnen ook samengroeien tot één groot verheven plakkaat. Typerend aan netelroos is dat ze ook weer binnen enkele uren volledig verdwenen kan zijn om vervolgens ergens anders weer op te komen.
Netelroos is vrijwel altijd allergisch van aard maar ook snelle temperatuurswisselingen (op een warme dag in een ijskoud zwembad springen bijvoorbeeld) kunnen de uitslag veroorzaken. Bij het ontstaan van netelroos speelt histamine een grote rol.
Histamine verwijdt de bloedvaten en veroorzaakt jeuk. De typische schijven, die officieel urtica heten ontstaan ook na een brandnetelsteek, de Latijnse naam voor brandnetel is dan ook urtica. Vaak is de aard van de prikkel niet gekend en lukt het ook niet deze op te sporen.
In de regel is het echter een rechtstreeks gevolg van een allergische reactie op bijvoorbeeld een bepaalde stof, insectenbeet, voedingsallergie of bijvoorbeeld contact met planten als brandnetel, conifeer, chrysanten en nog een aantal andere planten.
Veel mensen schrikken wanneer ze voor het eerst netelroos krijgen en gaan daarom dikwijls naar de huisarts. De huisarts herkent de aandoening altijd direct en zal de patiënt geruststellen en eventueel samen uitpluizen waar het eventueel vandaan kan komen, zonder dat hier nader onderzoek voor nodig is.
Om eventueel ongemak te verlichten kan antihistamine gegeven worden waarna netelroos in zo goed als alle gevallen binnen een paar uur tot een week of twee volledig verdwenen is.
7. Contacteczeem
Contacteczeem is een huidaandoening die zowel irritatief als allergisch van aard kan zijn. Het valt onder de eczeemaandoeningen wat in feite een ontsteking aan de huid is.
Contacteczeem (vaak ook contactdermititis genoemd) gaat gepaard met roodheid en jeuk en wordt uitgelokt door een externe stof die het afweersysteem in de huid activeert. Over het algemeen wordt de uitslag vaker veroorzaakt door irritaties vanwege bepaalde stoffen dan een daadwerkelijke allergie.
De oorzaak van contacteczeem is dat het afweersysteem van de huid in contact komt met een bepaalde stof (het allergeen) en deze aanraking kan tot een reactie leiden. Het proces hiertoe heet ‘allergische sensibilisatie’ en zorgt er in feite voor dat de volgende keer dat je afweersysteem met deze stof in aanraking komt er een ontstekingsreactie volgt.
Dit kan vrij plots ontstaan, zo komt het zelfs voor dat mensen die al jaren met een bepaalde stof in aanraking komen hier van de één op de andere dag plots een allergische reactie op ontwikkelen. Sommige mensen zijn hier gevoeliger voor dan anderen en de reacties zijn in de winter vaak groter en sterker aanwezig dan in de zomer, omdat de huid dan gevoeliger is door bijvoorbeeld kloven.
Contacteczeem ziet er hetzelfde uit als “gewoon” eczeem: een rode, jeukende en iets verheven huid. De enige behandeling die effectief werkt is het stopzetten van het contact. Wanneer dit uit professionele overwegingen niet goed mogelijk is, kan er bijvoorbeeld met handschoenen gewerkt worden of kunnen de handen ingevet worden om een beschermingslaag tussen de huid en de desbetreffende stof te creëren.
Er kan gewerkt worden met corticosteroïden maar deze kunnen bij langdurig gebruik schade aan de huid veroorzaken. Een andere mogelijkheid is het slikken van corticosteroïdtabletten maar dit wordt enkel aangeraden indien de reactie zeer heftig is.
8. Eczeem
Eczeem is de meest voorkomende ontstekingsreactie van de huid en is eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende aandoeningen die maar voor kleine delen ook daadwerkelijk iets met elkaar te maken hebben.
Van vele vormen van eczeem is de oorzaak niet bekend, deze worden onder de noemer van “gewone” eczeem geplaatst.
Bijna alle varianten van eczeem jeuken maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn. Veel voorkomende symptomen van eczeem zijn jeuk, roodheid, schilfering en vaak ook bultjes en soms zelfs blaasjes.
Het tegelijk voorkomen van meerdere symptomen is komt bij eczeem zeer vaak voor. Hieronder geven we een kort overzicht van de eczemen die hierboven nog niet behandeld zijn:
- Craquelé-eczeem: Dit is een eczeem met droge schilfers die ontstaat door uitdroging van de huid en over het algemeen enkel voorkomt bij oudere mensen.
- Hypostatisch eczeem: Eczeem met als oorzaak te veel vocht in weefsel, over het algemeen komt dit voor op de onderbenen.
- Dyshidrotisch eczeem: Een vorm van eczeem aan handen en voeten die samengaat met kleine blaasjes.
- Tylotisch eczeem: Een vorm van eczeem aan handen en voeten die samengaat met schilfers, kloven en droge huid.
- Nummulair eczeem: Een hardnekkig eczeem met zeer grote schilfers (ter grootte van een munststuk).
- Beroepseczeem: Eczeemklachten die vaak bij bepaalde klachten ontstaan. Worden bijvoorbeeld onderverdeeld in bakkerseczeem, metselaarseczeem, kapperseczeem, schoonmakerseczeem etc.
9. Polymorfe lichteruptie (PMLE)
Polymorfe lichteruptie staat ook bekend als chronische polymorfe lichtdermatose (CPLD) en beide zijn lastige namen voor iets waar je ongetwijfeld al vaker over gehoord hebt. Beide zijn namelijk begrippen voor een huidaandoening waar zo’n 10 tot 20% in meer of mindere mate last van heeft.
Deze aandoening heet ook wel zonneallergie. In feite is zonneallergie een overgevoeligheid voor bepaalde lichtstralen dat zich meestal uit in de vorming van jeukende rode bultjes en uiteindelijk kleine blaasjes.
De plekken op het lichaam waar het zich het meest voortdoet zijn de handruggen, ellebogen en wreef van de voet maar in feite kan iedere plek waar zonlicht opvalt aangedaan worden.
Veel mensen hebben er voornamelijk in de lente en zomer last van wanneer de zon op zijn sterkst is maar er zijn ook gevallen waarbij zelfs het kleinste beetje zonlicht al klachten kan veroorzaken. Deze klachten beginnen niet direct na blootstelling aan zonlicht maar uiten zich dikwijls pas na 6 tot 8 uur na blootstelling aan de zon.
Polymorfe lichteruptie komt zowel bij mannen als bij vrouwen voor maar ontstaat vaker bij mensen met een lichte huidskleur dan bij mensen met een donkere huidskleur. Desondanks kan de aandoening bij iedere huidtype ontstaan. De aandoening kan ook op iedere leeftijd ontstaan maar dit gebeurt meestal op jongvolwassen leeftijd.
Zonlicht bestaat uit verschillende typen straling waaronder UVA en UVB. UVB is de ultraviolette straling waardoor de huid pigment aanmaakt en de huid ook kan verbranden.
Het is daarentegen met name UVA dat in verband wordt gebracht met zonneallergie. Dit maakt de aandoening nog lastiger omdat UVB wél tegengehouden wordt door glas maar UVA geen hinder ondervindt van glas.
PMLE is niet geneesbaar maar de symptomen kunnen voorkomen worden door UVB-straling te ontwijken. Dit kan bijvoorbeeld door speciale kleding te dragen of het lichaam in te smeren met een zonnecrème met hoge beschermingsfactor. Mensen met een lichte variant kunnen ook baat hebben bij een zonnekuur in het vroege voorjaar waardoor er gewenning optreedt aan het zonlicht.
Mensen die erg last hebben van de aandoening moeten meestal speciale aanpassingen maken aan het huis omdat UVA-straling zoals eerder gezegd door glas heen gaat. In veel gevallen maken deze mensen ook een aanpassing in hun levensstijl door het dag- en nachtritme om te gooien waardoor ze zelden nog in de volle zon actief zijn.
10. Acne
Misschien wel het bekendste voorbeeld van een huidaandoening is acne. Acne is een verzamelwoord voor verschillende aandoeningen die allemaal te herkennen zijn aan de vorming van puistjes. Veel jongeren gaan in de pubertijd door een fase waarbij ze veel last hebben van acne vulgaris.
Deze aandoening staat beter bekend als jeugdpuistjes die meest voorkomen op schouders, armen, nek en vooral het gezicht. Jeugdpuistjes worden veroorzaakt door een overmatige productie van talg door de talgklier van het haarzakje.
Door de hoge hoeveelheid talg blijven dode huidcellen in het haarzakje zitten waardoor zogenaamde mee-eters ontstaan. Er zijn verschillende soorten mee-eters die te onderscheiden zijn in blackheads (gesloten zwarte puntjes) en whiteheads (gesloten witte puntjes). Gesloten puntjes houdt in dat de doorgang naar de buitenlucht in feite zeer nauw is.
In deze verstopping kan zich een bacterie genaamd Propionibacterium acnes bevinden die stoffen produceert welke een ontstekingsreactie veroorzaakt. Hierdoor verschijnen rode vlekken en knobbeltjes welke bekend staan als acne.
Acne komt zoals gezegd over het algemeen voornamelijk voor bij jongeren, tijdens het intreden van de pubertijd. Mannen hebben er vaak meer last van dan vrouwen omdat de talgproductie gestimuleerd wordt door mannelijke hormonen.
Erfelijke aanleg kan een rol hebben bij het ontstaan van acne. Bij vrouwen kan de aandoening iets vroeger ontstaan maar meestal gebeurt dit vanaf het 14e levensjaar. Tussen het 16e en 19e levensjaar is de aandoening over het algemeen het meest aanwezig, hierna neemt het over het algemeen snel af.
Mensen die veel of heel zware acne hebben gehad kunnen hier de rest van hun leven littekens in de vorm van putjes en andere huidonregelmatigheden aan overhouden.
Acne is een ongevaarlijke aandoening die over het algemeen daarentegen wel psychologisch een grote invloed heeft op jongeren. De aandoening valt in enige mate te behandelen en voorkomen maar garanties zijn er niet.
Wat werkt niet?
- Zeep heeft in de regel een negatief effect op de aanwezigheid van acne. De zeep verstoort het natuurlijk evenwicht van de huid waardoor de PH-waarde verandert en de symptomen kunnen verergeren.
- Peuteren aan de puistjes is een slecht idee. Handen zijn over het algemeen zelfs als ze schoon lijken vuil en kunnen zo nog meer vuil en bacteriën in de toch al verstoorde huid brengen.
- Veel professionele peelings en cleaners die op de markt worden gebruikt tegen jeugdpuistjes werken enkel wanneer deze in zeer kleine hoeveelheid aanwezig zijn. Overmatig gebruik op een aangetaste huid verergert de klachten over het algemeen enkel maar.
- Het uitknijpen van de puistjes kan goed werken maar alleen wanneer het puistje ook daadwerkelijk rijp is en het op steriele wijze gebeurd.
- Men zegt vaak dat zonlicht een positief effect heeft op de acne. Dit is met name een schijneffect omdat puistjes op een donkere huid minder opvallen. In sommige omstandigheden kan zonlicht de aanwezigheid juist verergeren.
Wat werkt wel?
In zware gevallen kan acne door een dermatoloog behandeld worden. Dit kan door middel van verschillende therapieën en geneesmiddelen. Hiervoor is altijd een doorverwijzing via de huisarts noodzakelijk. Behandelingen zijn over het algemeen vrij tijdrovend en dienen consequent uitgevoerd te worden.
De eerste resultaten kunnen tot wel 2 maanden op zich laten wachten. Ook komt het vaak voor dat de klachten op het begin van de behandeling juist ernstiger worden.
