Kinderliedjes zijn letterlijk van alle tijden. Ze hebben meestal een eenvoudige, vrolijke melodie en de tekst bestaat uit makkelijk te begrijpen woorden. Ouders zingen ze voor aan hun kinderen, die op hun beurt de muzikale estafette in stand houden als ze uiteindelijk zelf papa of mama worden.
Hierdoor zijn een aantal erg oude kinderliedjes na honderd jaar of meer nog steeds razend populair. De onderstaande 10 zijn zo populair dat gegarandeerd iedereen ze kent.
Inhoudsopgave
1. Slaap Kindje Slaap
Ook dit liedje was in de historische handgeschreven bundel die we net noemden terug te vinden. Die bundel is tegenwoordig overigens in het bezit van het Bureau van Nederlandse Volkseigen.
Slaap Kindje Slaap heeft hoe dan ook de tand des tijds prima doorstaan en is ook vandaag de dag nog steeds een van de meest populaire slaapliedjes die ouders voor hun kinderen zingen als het eenmaal bedtijd is geworden.
2. Ik Zag Twee Beren
Als je op zoek gaat naar de geschiedenis van tal van Nederlandse kinderliedjes, dan kom je regelmatig uit bij het jaar 1850. Dat heeft er vooral mee te maken dat er ooit een met de hand geschreven liedjesbundel uit dat jaar is gevonden.
En daar komt dit lied ook in voor. In het echt is het zeker niet uitgesloten dat ze ook al veel langer geleden werden gezongen.
Dit lied over de twee beren wordt ook wel een leugenliedje genoemd. Beren kúnnen per slot van rekening geen broodjes smeren. Naast dit origineel, zijn er door de jaren heen ook allerlei andere varianten op verzonnen, waarin apen bijvoorbeeld nootjes rapen of vlooien mutsjes plooien.
3. Schipper Mag Ik Overvaren?
Dit kinderliedje is waarschijnlijk van een recentere periode dan alle anderen in dit overzicht. De oudste vermelding op schrift dateert namelijk van het jaar 1930. Bij de meeste kinderen wordt dit lied aan een speciaal dansje of een spelletje, zoals overlopertje gekoppeld.
Bij dat spelletje wordt aan de leider van het spel (de schipper) zingend gevraagd of de oversteek gemaakt mag worden, waarna de schipper vervolgens mag bepalen hoe die oversteek dan plaatsvindt. Bijvoorbeeld door te huppelen of te hinkelen.
4. In Den Haag Daar Woont Een Graaf
Dit vrolijke liedje heeft dezelfde melodie als “Tussen Keulen En Parijs”. En als we het goed bekijken wordt er eigenlijk helemaal niet over de in Den Haag wonende graaf gezongen, maar over zijn zoon Jan.
Welke historische Jan hiermee bedoeld wordt is niet helemaal zeker, maar men vermoed dat het om Jan I van Holland was. Terugkijkend op het verleden is dat namelijk de enige Jan ooit die in de Nederlandse geschiedenis zijn vader als graaf opvolgde.
De onzekere herkomst van Jantje was voor de gemeente Den Haag overigens geen probleem. Zij besloten in 1978 om deze bezongen zoon van de graaf met een standbeeld te eren. Je vindt het er vandaag de dag nog steeds op de Lange Vijverberg.
5. Klein Klein Kleutertje
Kleuters zijn razend nieuwsgierig. Ze willen alles om hen heen ontdekken en maken daarbij ook wel eens iets kapot. Iets dat ook als thema in dit kinderliedje te horen is.
Als onderdeel van een liedjesboek is het terug te herleiden tot de ‘Oude Vlaamsche liederen, dat in 1848 verscheen.
De titel van dat boek geeft eigenlijk al aan dat het lied over het kleutertje al veel ouder is.
Vermoedelijk komt het origineel uit het Duitstalige gebied van Europa, waar aan het begin van de 19de eeuw op dezelfde melodie over Puthöneken in plaats van over een kleuter werd gezongen.
6. Vader Jacob
Dit is waarschijnlijk een van de bekendste kinderliedjes ter wereld en ook meteen de meest geoefende melodie bij een ieder die voor het eerst piano leert spelen.
Het origineel stamt uit Frankrijk en heet daar “Frère Jacques”. De eerste keer dat de tekst en melodie werden gepubliceerd was in 1860.
In het Nederlands verhaalt het lied over een monnik, die zich verslaapt terwijl de klokken van het klooster al luiden. Iets dat aan het einde nog eens wordt bevestigd met een dubbele “bim, bam, bom”.
7. Jan Huigen In De Ton
Het is niet helemaal zeker, maar waarschijnlijk verwijst dit liedje naar de uit Enkhuizen afkomstige Jan Huygen van Linschoten. In de 16de en 17de eeuw was hij actief als zeevaarder en zocht hij samen met Willem Barentsz een kortere, noordelijke route naar China, zodat reistijd kon worden bespaard.
De ton in dit liedje zou een verwijzing kunnen zijn naar een ton, die op een paal werd geplaatst, zodat de zeevaarders tijdens een latere reis begrepen dat ze al op die plek geweest waren.
Het feit dat de ton in dit lied in duigen viel zou er in dat kader op kunnen duiden dat hun baken er op een later tijdstip niet meer was.
8. In De Maneschijn
‘In De Maneschijn’ wordt gezien als een traditioneel kinderliedje. Dit betekent concreet dat het waarschijnlijk al meer dan een eeuw gezongen wordt, maar dat niet (meer) bekend is wie het ooit schreef en componeerde.
Volgens experts op dit vlak is het zelfs heel goed mogelijk dat Nederlanders er al in de 18de eeuw voor het eerst kennis mee maakten.
In de huidige tijd wordt dit liedje in veel gevallen ingezet om motorische ontwikkelingen bij kinderen te stimuleren, omdat je bij de tekst gemakkelijk allerlei bijpassende gebaren kunt maken.
9. Twee Emmertjes Water Halen
De originele versie van dit kinderliedje begon anders dan de huidige variant. In het origineel speelde het meisje Mietje de hoofdrol, die het water ging halen en daarvoor moest pompen.
Toen ‘mietje’ in de Nederlandse taal een andere betekenis begon te krijgen werd het lied aangepast naar een algemenere versie.
Wat bleef was een terugblik op hoe de mensen in vroeger tijden hun water telkens bij de dorpspomp moesten halen.
De plek was daarom ook meteen een geliefde ontmoetingsplek, waar telkens weer de laatste roddels werden uitgewisseld.
10. Berend Botje Ging Uit Varen
De oudste versie van dit kinderliedje in teruggevonden in een boek uit het jaar 1868. Inhoudelijk gaat het vanzelfsprekend over een man, die klaarblijkelijk Berend Botje heet.
Als we het oud-Hollandse taalgebruik in ogenschouw nemen, dan kan de achternaam Botje ook een verbastering van het woord ‘butjer’ zijn geweest, wat destijds betekende dat iemand bot overkwam.
Het lied zou vandaag de dag dus ook heel goed ‘Botte Berend Ging Uit Varen’ kunnen heten. In de oorspronkelijke versie bestond dit liedje uit slechts één couplet.
Rond 1900 is het couplet dat Berend naar Amerika vertrekt eraan geplakt, omdat in die tijd veel Nederlanders naar de Verenigde Staten emigreerden.
