Iedereen heeft wel eens van het kruid met de naam salie gehoord. Maar wist je dat er wel meer dan 900 verschillende soorten van deze plant zijn? En dat de naam afstamt van het Latijnse ‘salvere’, wat “gezond zijn” betekent?
10 van de 900 verschillende soorten salie én eigenschappen zullen we hier bespreken. Wij kennen salie vooral als de paarse plant die vlinders aantrekt, maar er zijn belangrijke verschillen. Ze zijn bijvoorbeeld niet allemaal eetbaar. Weet jij welke?
Inhoudsopgave
- 1. Salvia Officinalis, de Echte Salvia
- 2. Salvia Rosmarinus, Rozemarijn
- 3. Salvia Pratensis, Veldsalie
- 4. Salvia Divinorum, de drugs
- 5. Salvia Elegans, Ananassalie
- 6. Salvia Glutinosa, Kleverige Salie
- 7. Salvia Nemorosa, Bossalie
- 8. Salvia Sclarea, Scharlei Salie
- 9. Salvia Verbenaca, Kleinbloemige Salie
- 10. Salvia Verticillata, Kranssalie
1. Salvia Officinalis, de Echte Salvia
We beginnen met de Echte Salvia, het kruid wat in de mediterrane keuken gebruikt wordt. Deze vaste plant behoort tot de lipbloemenfamilie. De Salvia officinalis is weer onder te verdelen in 3 verschillende soorten gecultiveerde salie, te onderscheiden aan de kleur langs de bladrand.
De Sali Officinalis wordt gemiddeld 60 cm hoog en heeft dikke grijze bladeren met een fijn gekartelde rand. In de zomermaanden krijgt de plant bloemen. Deze kunnen verschillen van blauwpaars, wit of roze.
De Salie Officinalis staat bekend vanwege zijn geneeskrachtige werking. Het heeft een ontsmettende werking en wordt daarom soms in tandenpasta verwerkt om tandvleesontstekingen tegen te gaan. Van de gedroogde scheuten kan sterke saliethee gemaakt worden om te spoelen en te gorgelen.
Het heeft een vrij overheersende smaak die het beste kan worden omschreven als kruidig, warm, en aan de bittere kant. Hoge concentraties salie kunnen giftig zijn bij inname dus voorzichtig aan allemaal, niet doorslikken!
2. Salvia Rosmarinus, Rozemarijn
Het kruid rozemarijn werd in 1753 als een op zich staande plant ingedeeld.Rosmarinus betekent dauw van de zee, en het gerucht gaat dat het deze naam heeft gekregen omdat de struik vaak in de kustgebieden groeide. Pas in 2017 werd het ingedeeld in de Salvia familie.
Rozemarijn is een heester die het hele jaar door groen blijft. Bloemen vormen zich in het voorjaar en zijn blauwviolet tot wit van kleur.
Het kruid werd vroeger vaak gebruikt om het geheugen te helpen en vriendschappen en trouw te bevestigen. Als je wild dat iemand je niet vergat, dan gaf je deze persoon een takje salie. Er zijn aanwijzingen dat deze toepassing al in het Oude Egypte bestond. Bij de Grieken werd het plantje bij huwelijks- en geboorterituelen gebruikt en werd de sterke geur geassocieerd met de liefde.
Rozemarijn heeft een sterke smaak en is vooral geschikt voor het op smaak brengen van vleessoorten met een sterke smaak, zoals wild en rood vlees, of in salades. De aromatische geur en houdt de meeste insecten op een afstandje.
3. Salvia Pratensis, Veldsalie
De Salvia Pratensis wordt ook we Veldsalie of Weidesalie genoemd. De licht aromatische plant komt in heel Europa voor, maar in Nederland heeft deze wilde plant lang op de zogeheten Rode Lijst voor bedreigde planten gestaan.
De volwassen plant heeft een hoogte van 45 cm en dragen in het voorjaar donkerblauwe bloemen die door de rupsen van de Coleophora ornatipennella en Coleophora virgatella lekker gevonden worden en gebruikt worden om hun pop aan te spinnen.
De bladeren van de Veldsalie zijn eetbaar. Wanneer je ze eerst droogt, kun je er thee van zetten. Het zou verlichting brengen bij menstruatiepijn, diarree en leverontstekingen en je kunt er ook thee van zetten. Veldsalie werd vroeger beschouwd als een magisch heksenkruid, waarmee vloeken konden worden opgeheven.
4. Salvia Divinorum, de drugs
De sterk hallucinogene Salvia Divinorum groeit alleen nog in het wild in het Mazatec gebergte in Mexico. Inname van de plant heeft sterke hallucinaties tot gevolg, die niet zo heel lang aanhouden.
De traditionele Mexicaanse medicijnmannen kauwen al duizenden jaren op de plant bij religieuze rituelen. In het westen worden de salvia extracten van deze plant vooral gerookt, waardoor het een veel heftiger effect heeft. Zodra je het inhaleert, lijkt alle realiteit te verdwijnen en wordt je meegenomen op vervorming van de totale realiteit en een spirituele reis in jezelf. Het effect houdt ongeveer 5 tot 10 minuten aan.
In België is verkoop van dit salvia-extract verboden, maar in Nederland mag het nog verkocht worden in de smartshops. Het is zeker geen gezellige partydrug zoals MDMA of XTC, maar iets om te doen met (hele) goede vrienden (om de beurt) in een veilige, gecontroleerde omgeving.
5. Salvia Elegans, Ananassalie
De Salvia Elegans of Ananassalie is van oorsprong een plant uit Zuid-Amerika, voornamelijk in Mexico en Guatalala. De plant is niet geschikt voor de winters in Europa.
In een warme omgeving produceert de Ananassalie eetbare rode bloemen. De bladeren kunnen gebuikt worden om thee van te trekken. De plant werd door de medicijnmannen van het Oude Mexico en Guatemala vooral gebruikt als anti-depressiva, bij angststoornissen en lage bloeddruk.
6. Salvia Glutinosa, Kleverige Salie
De Salvia Glutinosa, oftewel de Kleverige Salie is te herkennen aan de kleverige “haren” die zich over de hele plant bevinden. Vooral de stengel is heel erg kleverig. De kleverige afscheiding dient als bescherming voor hongerige insecten.
De plant draagt gele bloemen met roodbruine stippels en kan wel een meter hoog worden. Hij groeit het beste in de schaduwrijke loof- en gemengde bossen in Midden en Zuid Europa. In Nederland wordt de plant veel als potplant gehouden. Dit is een van de weinige salie- soorten die meerdere jaren groeit.
7. Salvia Nemorosa, Bossalie
De Salvia Nemorosa groeit van oorsprong in delen van West-Azië en Centraal-Europa.
De Bossalie heeft prachtig gekleurde blauw tot blauwpaarse bloemen en is daardoor geliefd bij de tuinierders in Europa.
Er zijn veel kruisingen van deze plant gemaakt door de tuinders. Daarom is het moeilijk een echte raszuivere Bossalie te identificeren.
8. Salvia Sclarea, Scharlei Salie
Scharlei wordt ook welde muskaatsalie genoemd. Het is een plant die 2 jaar groeit en vooral voorkomt in Zuidwest-Azie en Zuid-Europa. Bij ons wordt de plant opgekweekt als tuinplant.
De plant verspreidt een sterke geur die niet altijd even prettig wordt gevonden. Uit de bloemen van de plant worden etherische oliën gewonnen die gebruikt worden om parfum mee te maken. De geurige bladeren worden gebruikt om aroma toe te voegen aan verschillende voedingsmiddelen, en om goedkopere wijn en naar muskadellenwijn te laten smaken en om bier op smaak te brengen. In Frankrijk wordt de scharlei ook gebruikt om vleesgerechten op smaak te brengen.
Scharlij wordt ook wel in homeopathische middelen toegevoegd. Het zou helpen bij buikkramp en een anti-oxiderende werking hebben.
9. Salvia Verbenaca, Kleinbloemige Salie
De kleinbloemige salie staat op de Nederlandse Rode Lijst van planten. De plant is momenteel heel erg zeldzaam en komt in Nederland alleen nog maar voor in de provincie Zeeland. De plant wordt normaal slechts 10-50 cm hoog, en bloeit in het voorjaar met de bekende paarsblauwe bloemetjes.
De kleinbloemige salie is ook een beetje kleverig, maar dat kan de rups niks schelen. Er zijn altijd vlinders om deze prachtige plant heen te vinden.
De blaadjes doen het goed in een salade, maar kunnen ook gekookt worden gegeten.
10. Salvia Verticillata, Kranssalie
De Salvia Verticillata, oftewel Kranssalie is de laatste salie soort die wij op onze top tien lijst zullen zetten. De Kranssalie is een overblijvende plant, dat betekent dat hij met de juiste verzorging enkele jaren oud kan worden. Ook deze salie is zeldzaam in Nederland en staat op de Rode lijst van bedreigde planten.
De gecultiveerde Kranssalie is een geliefde plant voor in siertuinen over de hele wereld. Hij wordt ongeveer 40 cm hoog en heeft gekartelde rondje blaadjes. Kranssalie heeft diep lila of lichtpaarse bladeren en kan van juni tot en met september in bloei staan.
