Er zitten 52 weken in een jaar volgens de Gregoriaanse kalender. Elke week bestaat uit zeven dagen.
In tegenstelling tot jaren, maanden, en dagen, die zijn vastgesteld in verband met de zon en het draaien van de aarde, is er geen uitleg voor de lengte van een week.
Wie heeft eigenlijk bepaald wat een week is?
Inhoudsopgave
Waarom heeft een week zeven dagen?
Veel mensen denken dat de week zeven dagen heeft omdat het zo lang duurde voor de god uit het Oude Testament om de wereld te maken (plus een dagje rust).
Toch komen de namen van de dagen niet overeen met het verhaal van de schepping.
Dit komt doordat de zevendaagse week een veel oudere oorsprong heeft. De oude Grieken gebruikten de hemellichamen om de dagen van de week aan te duiden.
Dit zijn de zon en de maan, en de vijf planeten die ‘s nachts zichtbaar zijn: Mars, Mercurius, Saturnus, Venus en Jupiter.
Deze hemellichamen werden ook gebruikt in oosterse beschavingen, en waren waarschijnlijk de inspiratie voor de Grieken.
De oude Romeinen leerden door hun reizen ook van de zevendaagse week. Door het in het Romeinse Rijk in te stellen, leven wij nog steeds met dit systeem.
Zelfs de namen van de dagen zijn grotendeels hetzelfde gebleven.
Als we bijvoorbeeld naar het Frans kijken (een Romaanse taal), kan je de overeenkomsten zien:
- Maandag: Lundi – naar luna, maan;
- Dinsdag: Mardi – naar Mars;
- Woensdag: Mercredi – naar Mercurius;
- Donderdag: Jeudi – naar Jupiter;
- Vrijdag: Vendredi – naar Venus;
- Zaterdag: Samedi – naar Saturnus;
Het Franse woord voor zondag, dimanche, komt van het Latijnse Dominicus: Dag van de Heer. De oude Latijnse naam voor zondag was echter Dies Solis, wat ‘dag van Sol’ betekent.
Sol was de Romeinse god van de zon. De naam van zondag is veranderd toen het christendom in het Romeinse Rijk verspreid werd.
Hoe zit het dan met de Nederlandse weekdagen? Die lijken niet op het Latijn. Dat komt doordat het huidige Nederland vroeger Germaans was, en de Germanen moesten niets van de Romeinen hebben.
De hemellichamen die gebruikt worden voor het benoemen van de dagen, zijn in hun beurt vernoemd naar Romeinse goden. De Germanen hebben enkele naamdagen vervangen met hun eigen goden:
- Maandag: Dies lunae – dag van de maan in het Latijn;
- Dinsdag: Thingsus – de Germaanse god van de volksvergadering;
- Woensdag: Wodan – de Germaanse oppergod;
- Donderdag: Donar – de Germaanse god van de donder (Thor);
- Vrijdag: Freya – de Germaanse godin van de vruchtbaarheid;
- Zaterdag: Dies saturni – dag van Saturnus in het Latijn;
- Zondag: Dies solis – dag van de zon in het Latijn.
Andere kalenders
In oude beschavingen werden andere termen en lengtes gebruikt om een maand over verschillende dagen in te delen.
In het oude Rome werd voor de introductie van de zevendaagse week een week van acht dagen gebruikt.
In de huidige Baltische Staten zijn bronnen gevonden die bewijzen dat er gewerkt werd met weken van negen dagen.
De Chinese en Egyptische kalenders telden tien dagen per week (zonder verband met elkaar te hebben).
De Azteken en de Maya’s maakten gebruik van de Meso-Amerikaanse kalender. Hier werd gebruikgemaakt van een jaarcyclus van 260 dagen, die verdeeld werd in 20 weken van elk 13 dagen.
Tegelijkertijd werd er een zonnekalender bijgehouden die verdeeld was in 18 maanden van elk 20 dagen. Deze dagen werden per vijf ingedeeld in een week.
De vijfdaagse week was een belangrijke indicatie, omdat de laatste dag van elke week de marktdag was.
Weekaanpassingen
Meerdere keren in de geschiedenis is geprobeerd de kalender te veranderen door de duur van een week aan te passen.
In de Sovjet-Unie werd tussen 1929 en 1940 een week van vijf dagen gehandhaafd. Dit gold echter alleen voor arbeiders.
De zevendaagse week was nog steeds de officiële manier om de kalender in te delen.
De vijfdaagse werkweek was een manier om arbeiders aan te moedigen om te werken. Binnen de vijf dagen van een week werd één vrije dag gegeven.
Ook in Frankrijk is er een poging gedaan om de duur van een week te veranderen. De Frans Republikeinse Kalender werd na de Franse Revolutie tijdelijk ingevoerd om afstand te nemen van religieuze invloeden.
De revolutionairen gingen er namelijk vanuit dat de zevendaagse week was gebaseerd op het Scheppingsverhaal.
Deze kalender werd van 1793 tot 1805 door heel Frankrijk gebruikt, en werd ook verspreid naar andere landen onder het gezag van Napoleon.
Een week werd ingedeeld in tien dagen, een derde van een maand. Een jaar had dus 36 weken.
Het is echter nooit gelukt om de kalender succesvol in te voeren. Ondanks de Franse Revolutie waren er nog steeds veel religieuze mensen die vasthielden aan de zevendaagse week.
In 1806 besloot Napoleon daarom de Republikeinse kalender officieel af te schaffen.
Conclusie
Het idee dat een week zeven dagen heeft, komt oorspronkelijk van oosterse beschavingen. De Grieken en Romeinen hebben dit concept door Europa verspreid.
De namen die we gebruiken voor de dagen van de week stammen af van Griekse, Latijnse en Germaanse invloeden.
Er zijn oude kalenders die een andere telling hanteren. Ook is meerdere keren in de geschiedenis geprobeerd de lengte van een week te veranderen, maar dit is niet succesvol gebleken.
