Met deze lijst van de 10 beste Nederlandse schrijfsters dompelen we onder in de eerste helft van de twintigste eeuw. Daarnaast belichten we ook vrouwen die de pen nog ter hand namen in het begin van de eenentwintigste eeuw.
Een lijst die slechts een kleine selectie betekent in een gamma aan interessante literatuur geschreven door Nederlandse vrouwen. Zowel kinderboeken als theaterstukken, zowel gekende schrijfsters als iets minder bekende, al dan niet bekroond met literatuurprijzen.
Bekijk ook: Top 10 Beste Nederlandse Schrijvers Aller Tijden
Inhoudsopgave
1. Annie M.G. Schmidt
Anne M.G. Schmidt (1911-1995) was een Nederlandse schrijfster en dichteres, vooral bekend om haar kinderboeken zoals Pluk van de Petteflet (1971) en de serie Jip en Janneke (1952-1957). Haar werk kende een groot succes en verschillende generaties groeiden op met haar verhalen.
Ze schreef verder ook liedjes, musicals, zoals Heerlijk duurt het langst, toneelstukken en drama voor radio, zoals In Holland staat een huis, en televisie. Er werden verschillende biografieën over haar geschreven, zelfs al tijdens haar leven.
Haar stijl wordt gekenmerkt door ritme, humor en ironie; zowel in haar boeken als in haar poëzie. Ze stelde vaak het kleinburgerlijke aan de kaak. Haar werk kent zo een maatschappelijke ondertoon. In haar boeken, maar ook in haar musicals, profileerde ze zich als een geëngageerde schrijfster. Haar columns bijvoorbeeld worden aanschouwd als vroeg-feministisch.
2. Carry van Bruggen
Carry van Bruggen (1881-1932) was de schrijversnaam van Carolina Lea de Haan, een Nederlandse schrijfster die ook onder de pseudoniemen Justine Abbing en May schreef. Bruggen produceerde ook toneelstukken, essays en filosofische werken.
Ze bracht enkele jaren door in Nederlands-Indië. Toen ze in 1907 terugkeerde naar Nederland, werd haar eerste boek In de schaduw gepubliceerd. Haar bekendste werk is Het huisje aan de sloot (1921). Andere bekende werken zijn Prometheus (1919) en Eva (1927).
Van Bruggen leed aan klinische depressie en werd regelmatig in instellingen opgenomen. Haar vroege werk wordt gekenmerkt door een realistisch-psychologische stijl. Haar latere boeken zijn eerder autobiografisch die vaak handelen over haar jeugd en het joodse milieu waarin ze opgroeide.
3. Hella S. Haasse
Hella S. Haasse (1918-2011) was een Nederlandsche schrijfster die zich toewijdde aan zowel romans, essays, poëzie als toneel. Haar bekendste werken zijn de novelle Oeroeg (1948), de historische roman Het woud der verwachting (1949) en de roman Heren van de thee (1992). Oeroeg handelt over de vriendschap tussen een planterszoon en een Indiase jongen. Ze komen tegenover elkaar te staan als volwassenen in de onafhankelijkheidsstrijd. Haasse werd geboren in Indonesië en keerde er in de jaren zestig en zeventig naar terug.
In 1983 ontving ze de P.C. Hooft-prijs en in 2004 werd ze de Prijs der Nederlandse letteren toegekend. De schrijfster schreef ook onder het pseudoniem C.J. van der Sevensterre. Dit gegeven werd pas in 2007 onthuld.
Haase haar schrijfstijl wordt gekenmerkt door helderheid waarbij ze de zichtbare realiteit beschrijft. Ze combineert zowel historische feiten als verbeeldingselementen in een verhaal waarvan de structuur vaak complex is.
4. Renate Dorrestein
Renate Dorrestein (1954-2018) was een Nederlandsche schrijfster en journaliste. Ze was verbonden aan verschillende tijdschriften, zowel als schrijfster, redacteur en ambassadeur. Haar debuutroman Buitenstaanders verscheen in 1983 en lanceerde haar als schrijfster.
Ze schreef ook autobiografische boeken, zoals Het perpetuum mobile van de liefde (1988) over de zelfmoord van haar jongere zus en Heden ik (1993) over de ziekte ME. Beide processen die haar leven en schrijven sterk beïnvloedden. Ze ontving de Annie Romeinprijs (1993) voor haar oeuvre en werd verschillende internationale nominaties toegekend.
Dorrestein is gekend om haar feministische insteek en prikkelende humor. Ze schreef vaak over maatschappelijke kwesties. Haar stijl wordt soms omschreven als een actualisering van de ‘gothic novel’, een genre dat ontstond in het achttiende -eeuwse Engeland waarbij vrouwen in hun schrijven hun ongenoegen uitspraken over hun rol in de maatschappij. Verschillende verhalen kennen dan ook een setting van een afgezonderde omgeving waarbij het oorspronkelijk veilige gevoel bedreigend komt te zijn.
5. Anna Blaman
Anna Blaman (1905-1960) was een Nederlandse schrijfster die bekendheid verwierf met haar roman Vrouw en vriend (1941). Enkele jaren later verscheen Eenzaam avontuur (1948) dat door enkelen beschouwd werd als een meesterwerk. Het boek zorgde tegelijk voor polemiek wegens de (homo-) erotische passages en uiteindelijk liep deze uit in een aanklacht van collega-schrijvers.
De stijl van Blaman wordt tot op vandaag kritisch ontvangen wegens zogenaamde stilistische tekortkomingen. Tegelijk wint haar werk aan betekenis en ontving ze de P.C. Hooft-prijs in 1956 voor haar gehele oeuvre. De omvang van haar werk is eerder bescheiden, onder meer door haar vroege overlijden.
Haar schrijven wordt gekenmerkt door een invloed van het Frans existentialisme, een uniek taalgebruik en een psychologische verdieping van relaties, de menselijke worsteling en eenzaamheid.
6. Doeschka Meijsing
Doeschka Meijsing (1947-2012) was een Nederlandse schrijfster en essayiste. Zij wordt beschouwd als een van de Revisor auteurs; een stroming genoemd naar het gelijknamige tijdschrift dat werd opgericht in 1972. Haar eerste verhalenbundel verscheen in 1974; De hanen en andere verhalen.
Ze schreef ook poëzie, zoals Paard Heer Mantel (1986). Verder ontving ze de Opzij Literatuurprijs (1997). Haar boek Over de liefde (2008) werd bekroond met de AKO Literatuurprijs en verwijst naar haar lesbische relatie.
Meijsing creëerde een divers oeuvre, waarbij verschillend thematieken centraal stonden: de verhouding tussen realiteit en verbeelding; bewondering en jaloezie; en tijd. Verschillende boeken portretteren de protagonist in zijn of haar verschil met de mensen in nabijheid; en de zoektocht naar fantasie als antwoord hierop.
7. Veronica Hazelhoff
Veronica Hazelhoff (1947-2009) was een Nederlandse schrijfster. Ze is bekend om haar kinder- en jeugdboeken. Hazelfhoff groeide op in het milieu van een uitgeverij en debuteerde in 1980 met haar eerste kinderverhalen in het tijdschrift Taptoe.
Dit vormde de basis voor haar eerste kinderboek Nou moe! (1981) dat bekroond werd met een Zilveren Griffel en een Gouden Ezelsoor. Voor haar boek Auww! (1984) won ze de Gouden Griffel en voor Veren (1994) ontving ze onder meer de prestigieuze Nienke van Hichtumprijs.
Haar eerste drie boeken gaan over het hoofpersonage Maartje. De verhalen kennen een vlotte stijl met een vleug van humor. In haar latere boeken schrijft Hazelhoff vaak over jongeren die op zoek zijn naar hun identiteit. Nadien kenmerkt haar schrijfstijl zich door subtiliteit en poëzie.
8. Madelon Székely-Lulofs
Madelon Székely-Lulofs (1899-1958) was een Nederlandsche schrijfster en journaliste. Ze werd geboren op Java als deel van toenmalig Nederlands-Indië. Ze kende een internationaal leven zowel door de plekken waar ze woonde als door haar partnerkeuze.
De jaren dertig en de periode van de Tweede Wereldoorlog bracht ze door in Hongarije aan de zijde van haar Hongaarse man. Naast de boeken die ze schreef, was Székely-Lulofs ook actief als vertaalster.
In 1931 debuteerde ze met haar roman Rubber, die een groot succes kende, ondanks – of mede dankzij, de sterke kritieken. Het boek behandelt op kritische wijze de rubberplantages en het leven van de planters in Nederlands-Indië. Ook de roman Koelie (1932) geeft een zicht op de erbarmelijke werkomstandigheden van de contractarbeiders (koelies) op de rubberplantages van Sumatra.
9. Rascha Peper
Rascha Peper (1949-2013) is de schrijversnaam voor Jenneke Strijland. Ze begon te schrijven na haar verhuis naar Wenen in 1983. Ze debuteerde met de verhalenbundel De waterdame in 1990. Een jaar later verscheen haar eerste roman Oesters. Deze verwijst naar de ziekte van Hodgkin die bij haar ontdekt werd tijdens haar Weense periode.
Na deze eerder autobiografische fase geschreven vanuit het perspectief van een vrouw, waagde Peper zich aan een bundel van vier novellen Oefeningen in manhaftigheid (1992). Hierin experimenteerde ze met een eerder afstandelijke mannelijke blik. In 1996 won ze de Multatuliprijs voor haar boek Russisch blauw. Op latere leeftijd verhuisde ze naar New York.
Haar stijl wordt omschreven als psychologisch subtiel met diepgaande personages die fascinaties en hartstochten beleven. Vaak leiden de passies tot desillusie, eenzaamheid of zelfs de dood. Ze bevraagt de relatie tussen passie en eigen wil.
10. Josepha Mendels
Josepha Mendels (1902-1995) was een Nederlandse schrijfster die haar carrière startte na de Tweede Wereldoorlog. Voordien was ze onder meer actief als journaliste. Als correspondente woonde ze een tijd in Parijs. Op latere leeftijd werkte ze ook als actrice.
Mendels was joods en vluchtte tijdens de Tweede Wereldoorlog richting Spanje. Vandaar uit bereikte ze uiteindelijk Engeland. In 1947 kwam Mendels’ eerste roman Rolien en Ralien uit, waarmee ze collega-schrijvers versteld liet staan. Het manuscript dateert van voor de oorlog maar kon pas nadien uitgegeven worden.
Voor haar boek Als wind en rook (1950) ontving ze in 1959 de Vijverbergprijs. Voor haar hele oeuvre werd ze bekroond met de Anna Bijns prijs. Haar werk reflecteert haar eigenzinnige en vrijgevochten leven.
