Top 30 Beste Documentaires op Netflix

Documentaires zijn geliefd bij filmmakers én tv-kijkers; voor filmmakers een ideaal middel om een standpunt bekend te maken, voor het publiek dé manier om ‘even tv kijken’ te combineren met ‘iets leren’. Netflix is met ruim 207 miljoen gebruikers wereldwijd de grootste documentaire-aanbieder. Maar met meer dan 15.000 titels om uit te kiezen, welke documentaires zijn de moeite – of de tijd – waard?

De beste documentaire op Netflix is David Attenborough: A Life On Our Planet. Deze biografie en natuurfilm uit 2020 geeft een kijkje in het leven van de bioloog en dient tegelijkertijd als een wake-up call voor de mensheid om een massa-uitsterving en verdere klimaatverandering tegen te gaan.

Behalve deze topper zijn er nog vele andere documentaire-titels die een goede beoordeling van het publiek ontvangen. Biografieën, wetenschap en natuur, sport, geschiedenis, waargebeurde misdaad, LGBTQ+, sociaal en cultureel, politiek; iedereen vindt er wel iets van zijn gading.

1. David Attenborough: A Life On Our Planet

• IMDb-score: 9
• Genre: Biografie, natuur
• Jaar: 2020

Met de hoogste IMDb-score na ruim 27.000 stemmen – gemiddeld een 9 – staat deze Britse documentaire op een verdiende 1^e plek. David Attenborough, een bioloog die zich zorgen maakt over de verwoestende veranderingen in de natuur, neemt de kijker in een vogelvlucht mee naar doorslaggevende momenten in zijn leven.

A Life On Our Planet laat daarnaast zien hoe de aarde eruit zou kunnen zien in slechts één mensenleven tijd vanaf nu, als er geen actie wordt ondernomen. Het is echter geen twee uur lange rouwklacht over het verlies van prachtige plekken; er komen ook oplossingen aan bod die een positievere toekomst zouden creëren.

2. Sense8: Creating the World

• IMDb-score: 8,6
• Genre: Sciencefiction
• Jaar: 2015

Op nummer 2 staat de enige sciencefiction documentaire van deze top 30. Het is een korte documentaire – hij duurt namelijk net geen half uur – en is een behind-the-scenes van de hitserie Sense8, die tussen 2015 en 2018 als originele Netflix-serie werd uitgebracht.

Sense8 gaat over acht wezens die allemaal uit eenzelfde vrouw zijn geboren en een emotionele en mentale band ontdekken, die ze moeten leren inzetten om hun gezamenlijke vijand te verslaan. Regisseurs Josh Oreck en Lana Wachowski presenteren in deze documentaire de cast en crew van de Amerikaanse serie en de manier waarop het werd gefilmd.

3. Emicida: AmarElo – It’s All for Yesterday

• IMDb-score: 8,6
• Genre: Muziek
• Jaar: 2020

De enige muziekdocumentaire van deze lijst en op een goede 3^e plek; regisseur Fred Ouro Preto laat de kijker kennis maken met de rijke zwarte Braziliaanse (muziek)cultuur door middel van deze film met rapper en activist Emicida als hoofdpersoon, die ervoor strijdt om vooroordelen te doorbreken.

Opnamesessies voor het album ‘AmarElo’ uit 2019 worden afgewisseld met beelden van een concert in São Paulo’s Theatro Municipal. Daarnaast vertellen andere fragmenten delen van de geschiedenis van de zwarte gemeenschap in Brazilië. Inspirerend, emotioneel, provocatief en soms ook met feelgood-momenten.

4. Winter on Fire

• IMDb-score: 8,4
• Genre: Sociaal en cultureel, politiek
• Jaar: 2015

Met een gemiddelde score van 8,4 uit 13.000 stemmen komen we aan bij deze met een Oscar genomineerde documentaire over protesten in Oekraïne (2013-2014), die begonnen als een vreedzame studentenmars voor Europese integratie, maar in korte tijd plaats gaven aan een gewelddadige revolutie.

Regisseur Evgeny Afineevsky maakt met deze lange documentaire aan de buitenwereld bekend hoe bijna een miljoen Oekraïners hun stem verhieven in de strijd voor vrijheid en tegen het corrupte regime, dat hardhandig tegen zijn eigen burgers optrad maar uiteindelijk moest aftreden.

5. They Shall Not Grow Old

• IMDb-score: 8,3
• Genre: Historisch, oorlogsdocumentaire
• Jaar: 2018

Op nummer 5. Regisseur Peter Jackson, wiens grootvader ooit in de Eerste Wereldoorlog meevocht, geeft in deze documentaire uit 2018 nieuw leven aan origineel beeldmateriaal van de oorlog uit museumarchieven.

Restauratie, inkleuring, digitale bewerking; de modernste productietechnieken zorgen samen met geluidseffecten en audiofragmenten voor een aangrijpend oorlogsverhaal. Jackson schetst het ontroerende verhaal van mensen die aan het front leefden.

6. Kiss the Ground

• IMDb-score: 8,3
• Genre: Wetenschap en natuur
• Jaar: 2020

Net buiten de top 5 valt deze inspirerende Amerikaanse documentaire waarin wetenschappers en beroemdheden pleiten voor ‘regeneratieve landbouw’. Dat zou ervoor moeten zorgen dat het klimaat in evenwicht wordt gebracht, dat watervoorraden worden aangevuld en dat er wereldwijd ook genoeg voedsel zal zijn voor iedereen.

De acteur Woody Harrelson is de verteller. Andere beroemdheden komen ook aan het woord door middel van interviews, waaronder Gisele Bündchen, Patricia Arquette en Tom Brady. Grond kan de sleutel zijn in het behoud van de planeet aarde; ‘de oplossing ligt recht onder onze voeten’.

7. Cuba and the Cameraman

• IMDb-score: 8,3
• Genre: Sociaal en cultureel, historisch
• Jaar: 2017

De Amerikaanse filmmaker Jon Alpert schetst met deze documentaire uit 2017 een multigenerationeel portret van Cuba door het verhaal te vertellen van drie Cubaanse families die hij gedurende 45 jaar volgde. Kijk ernaar als je ‘een revolutionaire vriendschap gedurende 45 jaar’ wilt ervaren.

Deze bijna twee uur durende documentaire, die tegelijkertijd inzicht geeft in belangrijke gebeurtenissen in het land, werd in 2018 genomineerd voor een Emmy Award voor Uitstekende Historische Documentaire.

8. Hitting the Apex

• IMDb-score: 8,3
• Genre: Sport
• Jaar: 2015

Een lange sportdocumentaire van regisseur Mark Neale over zes van de snelste motorracers ter wereld. De stem van de verteller klinkt wellicht bekend in de oren; het is Brad Pitt die in deze documentaire het commentaar geeft.

De kijker wordt meegenomen in het leven van de zes MotoGP-racers, waaronder Jorge Lorenzo en Graziano en Valentino Rossi, die alles op alles zetten om records te breken en de hoogste titels op hun naam te kunnen schrijven. Behalve spannende ritten op het circuit, waarin de motors harder dan 200 km/uur rijden, zijn er ook exclusieve interviews met de topsporters in verwerkt.

9. Dancing with the Birds

• IMDb-score: 8,3
• Genre: Wetenschap en natuur
• Jaar: 2019

Iets heel anders dan zijn voorganger. Deze originele Netflix-documentaire voor 7+ is een vermakelijke familiefilm die de kijker in de wereld van exotische vogels brengt.

De stem van de Engelse komiek, acteur en presentator Stephen Fry leidt het publiek door een reeks van paringsrituelen die deze paradijsvogels gewoon zijn. Dansjes, liedjes, prieeltjes, gewiebel, verengepronk; niets is te gek voor deze prachtige schepsels in hun zoektocht naar een perfecte partner.

10. 13th

• IMDb-score: 8,2
• Genre: Sociaal en cultureel
• Jaar: 2016

Wetenschappers, activisten en politici nemen de criminalisering van Afro-Amerikanen en de overvolle Amerikaanse gevangenissen onder de loep. De naam en ook de slagzin ‘Met één amendement van slaaf tot crimineel’ hebben betrekking op het 13^e amendement van de Amerikaanse grondwet, dat slavernij afschafte en bepaalde dat onvrijwillig werk alleen nog als onderdeel van een opgelegde straf mag worden gedaan.

Filmmaakster Ava DuVernay bekritiseert de massale opsluiting van Afro-Amerikanen, de onderdrukking van minderheidsgemeenschappen en de gehele gevangenis-industrie, waarin economische belangen boven mensenrechten blijken te staan. Een Emmy-winnaar, die tijdens de George Floyd-protesten veel belangstelling kreeg.

11. Cowspiracy: The Sustainable Secret

• IMDb-score: 8,2
• Genre: Milieu, avontuur
• Jaar: 2014

Van dezelfde maker, maar dan zeven jaar eerder gemaakt. Samen met Keegan Kuhn stelt de Amerikaanse Andersen in deze documentaire zowel de negatieve impact van veehouderij op het milieu aan de kaart als het falen van grote milieugroeperingen om dit probleem aan te pakken.

De milieuactivist laat zijn zoektocht naar duurzame oplossingen zien door middel van deze soms schokkende en soms humoristische documentaire over de bio-industrie.

12. Seaspiracy

• IMDb-score: 8,2
• Genre: Wetenschap en natuur
• Jaar: 2021

Een nieuwe onderzoeksdocumentaire van filmmaker Kip Andersen, die in 2014 ook de op nummer 11 geëindigde Cowspiracy maakte. Met deze documentaire over de zee brengt hij aan het licht hoe visserij wereldwijd het milieu aantast.

Deze film, bestempeld als controversieel en provocerend, spreekt voor het niet meer consumeren van vis, om zo de oceaan en haar bewoners in leven te houden. Tegelijkertijd wil de maker waarschuwen voor een wereldwijde samenzwering…

13. Virunga

• IMDb-score: 8,2
• Genre: Wetenschap en natuur
• Jaar: 2014

Ook met een score van 8,2, een met een Oscar bekroonde Britse onderzoeksdocumentaire, die in 90 minuten de strijd vertelt van vier personages, die de bedreigde berggorilla’s in het Virunga National Park in Congo proberen te redden van gewapende conflicten, stroperij en ontginning van olie in de omgeving.

De afwisseling van de natuurlijke schoonheid en biodiversiteit van het park en beelden die de ingewikkelde politieke en economische conflicten laten zien, zorgen voor een indrukwekkend verslag van dit waargebeurde verhaal van de parkrangers die hun eigen leven riskeren voor het behoud van de berggorilla’s.

14. Disclosure

• IMDb-score: 8,2
• Genre: LGBTQ+
• Jaar: 2020

Een documentaire die een gezicht geeft aan vele beroemde transgenders in de Amerikaanse filmindustrie, die openhartig vertellen over hun leven in Hollywood en over de wederzijdse beïnvloeding van het leven van transgenders en de Amerikaanse (film)cultuur.

Regisseur Sam Feder gebruikte in zijn werk bestaand beeldmateriaal uit Amerikaanse films en tv-programma’s om het publiek bewust te maken van de schade die kan worden veroorzaakt door een onjuiste of onnauwkeurige weergave van transgenders en hun opvattingen. Op het Sundance Film Festival van 2020 werd deze LGBTQ+ documentaire voor het eerst getoond.

15. The Three Deaths of Marisela Escobedo

• IMDb-score: 8,2
• Genre: Waargebeurde misdaad
• Jaar: 2020

Uit Mexico komt deze Spaanstalige documentaire die de straffeloosheid op het gebied van vrouwenmoorden in Mexico aan de kaak stelt. Het vertelt het verhaal van Marisela Escobedo, een Mexicaanse activiste die in haar zoektocht naar gerechtigheid uiteindelijk zelf werd vermoord toen ze in 2010 bij het regeringspaleis protesteerde.

Volgens de titel van de documentaire was ze daarvóór al twee keer eerder overleden; de eerste keer toen haar dochter op 16-jarige leeftijd door haar partner werd vermoord, en de tweede keer toen de dader, ondanks een bekentenis, werd vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs. Een trieste werkelijkheid in beeld gebracht.

16. My Octopus Teacher

• IMDb-score: 8,1
• Genre: Wetenschap en natuur
• Jaar: 2020

Een natuurdocumentaire van Zuid-Afrikaanse bodem. Filmmaker en acteur Craig Foster brengt in beeld hoe hij een bijzondere vriendschap aangaat met een octopus die in een kelpwoud in Zuid-Afrika leeft, door haar een jaar lang elke dag te bezoeken.

Prachtige onderwaterbeelden vertellen het levensverhaal van deze octopus, die de Emmy-genomineerde Craig Foster belangrijke lessen weet te leren. Met een classificatie van 7+ is dit één van de weinige documentaires die ook voor het jonge publiek geschikt is. Dit jaar bekroond met een Oscar voor Beste Documentaire.

17. The Dawn Wall

• IMDb-score: 8,1
• Genre: Biografie, avontuur
• Jaar: 2017

Een documentairefilm uit Oostenrijk over de bergbeklimmer Tommy Caldwell, die het bergbeklimmen met de paplepel kreeg ingegoten. Samen met Kevin Jorgeson beklom hij in 2015 als eerste zonder enig gereedschap een granieten rots in het Yosemite National Park; een vrije klim die als onmogelijk werd beschouwd.

De cameraploeg zorgt ervoor dat zelfs het publiek een ware adrenalinestoot ervaart bij het zien van deze documentaire, die in 2018 de publieksprijs ontving op een filmfestival in Texas.

18. The Square

• IMDb-score: 8,1
• Genre: Sociaal en cultureel, politiek
• Jaar: 2013

‘Het volk eist de ondergang van het regime’ is de slogan van deze documentaire die op een bijzondere wijze de Egyptische revolutie van 2011 verhaalt. Ruim twee jaar werd het Tahrir-plein van Caïro door Egyptische revolutionairen bezet met het doel om het regime af te zetten.

Regisseur Jehane Noujaim filmde gedurende die tijd vele gebeurtenissen op het plein en stelt het tv-publiek voor aan een aantal revolutionaire jongeren met diverse achtergronden. In 2014 bekroond met 3 Emmy Awards voor uitstekende regie, cinematografie en beeldbewerking.

19. Chasing Coral

• IMDb-score: 8,1
• Genre: Natuur en wetenschap
• Jaar: 2017

Een op het Sundance Film Festival 2017 bekroonde Amerikaanse documentairefilm van regisseur en producent Jeff Orlowski, die vijf jaar eerder ook Chasing Ice regisseerde en produceerde en daarmee een Nieuws en Documentaire Emmy Award won.

In deze documentaire legt hij met een team van duikers, wetenschappers en fotografen vast hoe ooit prachtige koraalriffen zijn aangetast en zelfs verdwijnen door klimaatverandering. Het roept het publiek op tot directe actie om bij te dragen aan het in leven houden van deze kwetsbare onderwater ecosystemen.

20. Rising Phoenix

• IMDb-score: 8,1
• Genre: Sport
• Jaar: 2020

De volgende vijf documentaires zijn allemaal met een 8,1 beoordeeld. Dit is de eerste, een Britse sportdocumentaire uit 2020 van de regisseurs Ian Bonhôte en Peter Ettedgui over het opmerkelijke leven van negen Paralympische topsporters.

Onder meer rolstoelloopster Tatyana McFadden, Paralympisch sprinter Jonnie Peacock en rolstoelschermster Beatrice “Bebe Vio” blikken terug op hun ervaringen met de Paralympische spelen. Deze film van bijna twee uur presenteert niet alleen inspirerende feelgood-momenten, maar ook standpunten over hoe denkbeelden over beperkingen, diversiteit en uitmuntendheid door dit sportevenement wereldwijd zijn veranderd.

21. Struggle: The Life and Lost Art of Szukalski

• IMDb-score: 8
• Genre: Sociaal en cultureel, biografie
• Jaar: 2018

Deze historische documentaire is in 2018 geproduceerd door Leonardo DiCaprio en zijn vader George, die met de Poolse regisseur Ireneusz Dobrowolski en een groep kunstenaars en kunstliefhebbers het waargebeurde verhaal over de vergeten Poolse beeldhouwer Stanislav Szukalski schetsen.

Het bestaat uit oude Betamax-beelden van de kunstenaar zelf, gefilmd in zijn laatste levensjaren door een bejaarde vriend die zijn bijzondere carrière en persoonlijkheid wilde vastleggen toen het nog kon. Deze artiest, die een gekke genie werd genoemd, leefde van 1893 tot 1987 in Chicago, Polen en Los Angeles en maakte niet alleen kunst, maar bracht ook politieke kwesties ter sprake.

22. The Battered Bastards of Baseball

• IMDb-score: 8
• Genre: Historische documentaire, sport
• Jaar: 2014

Ook een gemiddelde score van 8 heeft dit waargebeurde, inspirerende verhaal over de Portland Mavericks, een minor league honkbalteam in Portland, Oregon, dat tussen 1973 en 1977 vijf seizoenen meespeelde. Het onafhankelijke team was toentertijd opgericht door acteur Bing Russell en brak onverwachts alle publieksrecords.

Eén van de acteurs is Kurt Russell, die zelf in de jaren ‘70 onderdeel uitmaakte van dit team. Leden als een voormalig Yankee-pitcher die op de zwarte lijst was gezet, de eerste vrouwelijke sportdirecteur en een linkshandige catcher zorgden ervoor dat dit team oorspronkelijk werd beschouwd als een groep underdogs.

23. A Plastic Ocean

• IMDb-score: 8
• Genre: Wetenschap en natuur
• Jaar: 2016

Met een vergelijkbare insteek als die van Mission Blue op nummer 28 hekelt deze provocatieve en donkere documentaire de alarmerende waarheid van oceanen vervuild door plastic. Tegelijkertijd biedt het praktische oplossingen om ‘een golf van verandering’ onder het publiek teweeg te brengen.

De journalist Craig Leeson, die al van kinds af aan een nauwe band heeft met de zee én met de blauwe walvis, en duikster Tanya Streeter onderzoeken samen met een internationaal team van wetenschappers de huidige staat van oceanen wereldwijd.

24. Icarus

• IMDb-score: 7,9
• Genre: Misdaad, sport
• Jaar: 2017

Als laatste met een score nét onder de 8 komt deze originele Netflix-documentaire van Bryan Fogel met als slagzin ‘Waarheid is de nieuwe verboden substantie’ over zijn onderzoek naar grootschalig dopinggebruik in de sportwereld. Bekroond met een Oscar.

Samen met Russische wetenschapper en klokkenluider Dr. Grigory Rodchenkov, die tegenwoordig als beschermde getuige in Amerika leeft, brengt deze spannende documentaire vele misbruikpraktijken aan het licht, ook die van het door de Russische staat gesponsorde dopingprogramma, waardoor dit land drie jaar werd geschorst voor de Olympische Spelen.

25. The Game Changers

• IMDb-score: 7,9
• Genre: Eten, lifestyle, sport
• Jaar: 2018

Vele topsporters hebben meegewerkt aan deze controversiële documentaire over hoe je een succesvolle sporter kan zijn door alleen plantaardig voedsel – en dus geen vlees – te eten. Bekende acteurs zijn voormalig gouverneur van Californië en bodybuilder Arnold Schwarzenegger, autocoureur Lewis Hamilton en de Servische tennisser Novak Djokovic.

Een vechter van de UFC, de grootste mixed-martial-arts-organisatie wereldwijd, praat niet alleen met professionele sporters, maar ook met verschillende wetenschappers om het optimale sportersdieet te vinden dat zowel topprestaties als gezondheid kan waarborgen.

26. A Secret Love

• IMDb-score: 7,9
• Genre: LGBTQ+
• Jaar: 2020

In deze documentaire van regisseur Chris Bolan staat de relatie van twee vrouwen, die in 1947 verliefd op elkaar werden, centraal. Pat Henschel en de professionele honkbalster Terry Donahue vertellen in deze film over hun 65-jarige relatie, die zij decennialang verborgen hielden.

Uiteindelijk zorgde het onthullen van hun liefde aan de buitenwereld voor veel nieuwe uitdagingen in hun leven. De strijd tegen vooroordelen wordt uitvoerig behandeld in deze intieme en emotionele documentaire, die ook feelgood-momenten heeft en dit jaar een Oscar ontving voor Beste Documentaire.

27. The Ivory Game

• IMDb-score: 7,9
• Genre: Wetenschap en natuur
• Jaar: 2016

Bijna 3.000 kijkers zijn het erover eens; deze originele Netflix-documentaire hoort ook thuis in de Top 30 Beste Documentaires. Makers Kief Davidson en Richard Ladkani kaarten het uitsterven van de Afrikaanse olifant aan na ruim een jaar in het corrupte wereldwijde netwerk van ivoorhandel te hebben geïnfiltreerd.

De tagline ‘De jacht op de jager begint’ maakt het al spannend voordat de bijna twee uur durende onderzoeksdocumentaire over stropers en dealers begint. Uitvoerend producent is Leonardo DiCaprio.

28. Mission Blue

• IMDb-score: 7,9
• Genre: Wetenschap en natuur
• Jaar: 2014

Nu volgen vijf documentaires met een gemiddelde score van 7,9. De slogan van deze geeft al een duidelijk beeld van waar het over gaat: ‘Een wereld zonder oceanen is een wereld zonder ons’. Het duurt zo’n 1,5 uur en is geregisseerd door Robert Nixon – genomineerd voor een Oscar – en Fisher Stevens – die daadwerkelijk een Oscar in ontvangst heeft mogen nemen.

De kijker wordt in deze provocatieve en inspirerende documentaire meegenomen in de campagne van oceanografe Sylvia Earle, die zich als missie heeft gesteld de oceanen wereldwijd te redden van bedreigingen als overbevissing en giftig afval.

29. Free to Play

• IMDb-score: 7,8
• Genre: Documentairefilm
• Jaar: 2014

Gelijk gewaardeerd door duizenden Netflix-kijkers is deze documentairefilm uit 2014 over het eerste videogametoernooi wereldwijd met een prijs van $1 miljoen dollar. Vanwege het flinke geldbedrag dat hierbij is betrokken, is de beschrijving ‘een documentaire vol emotie’ niet moeilijk te geloven.

Het is geproduceerd door het Amerikaanse videogamebedrijf Valve en geeft ons een kijkje in het leven van drie professionele Defense of the Ancients-spelers die naar Duitsland afreizen voor het toernooi, een game dat hun leven zal veranderen.

30. The Last Days

• IMDb-score: 7,8
• Genre: Oorlogsdocumentaire
• Jaar: 1998

De nummer 30 staat eigenlijk op een gedeelde 29^e plek met een IMDb-score van 7,8. In deze Engelstalige oorlogsdocumentaire uit 1998 staan de hartverscheurende belevenissen van vijf joden uit Hongarije ten tijde van de Holocaust centraal.

In hetzelfde jaar ontving deze titel van James Moll, met Steven Spielberg als één van de uitvoerende producenten, een Oscar voor Beste Documentaire. Verschillende Holocaust-overlevenden komen in beeld, en verhalen niet alleen concentratiekampverschrikkingen, maar ook het optimisme en de overlevingsdrang die zij voelden.