Top 10 Beste Boeken van Jan Terlouw

Jan Terlouw (1931-) is een Nederlandse schrijver die zich ook engageerde in de politiek. Zijn politieke interesse schijnt door in zijn literair werk. Verder stelt hij maatschappelijke kwesties als milieu en geschiedenis aan de kaak.

Hij is vooral bekend voor zijn jeugdliteratuur vanaf de jaren zeventig. Hierbij zijn de hoofdpersonages vaak creatieve jongeren die het leven heruitvinden en inventieve oplossingen zoeken voor de problemen die zich stellen, steeds met een kritische blik.

Iets later, in de jaren tachtig, waagt hij zich ook aan boeken voor volwassenen en aan non-fictie. Hij schrijft samen met zijn dochter Sanne Terlouw. Zijn politieke werk als commissaris van de koningin weerhoudt Terlouw echter van intens schrijven. Pas na zijn pensioen in 2006, stort hij zich opnieuw op het samen schrijven met zijn dochter. In 2018 brengt hij ook poëzie uit.

1. Oorlogswinter (1972)

Dit boek is gebaseerd op de eigen ervaringen van Jan Terlouw tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het wordt gezien als zijn bekendste werk en werd bekroond met de Gouden Griffel (1973). Het boek werd verfilmd door regisseur Martin Koolhoven en ging in première in 2008. Het werd een van de best bezochte Nederlandse films.

Michiel is een jongeman uit Nederland die zichzelf tracht te redden uit de gevaren van de Tweede Wereldoorlog. Na het ontvangen van een bijzondere brief van buurjongen Dirk, en een mislukte poging tot overval van Dirk en zijn vrienden, geraakt Michiel verwikkeld in het verzet tegen de Duitsers. Hij verzorgt een gestrande Engelse piloot Jack samen met zijn zus Erica. Wanneer de spanningen stijgen, en verschillende mannen geëxecuteerd worden ter verdenking van de moord op een Duitser, ontdekt Michiel dat ook zijn vader hierin het leven liet. Een nieuwe opdracht kondigt zich aan.

2. Koning van Katoren (1971)

Het boek Koning van Katoren werd oorspronkelijk als te politiek ontvangen door uitgeverij Van Holkema & Warendorf, bij wie Terlouw zijn eerste boek uitgaf. Wanneer hij echter uitgeverij Lemniscaat benaderde, zag het boek licht. Lemniscaat zou nadien ook zijn volgende boeken uitgeven. Koning van Katoren ontving de Gouden Griffel (1972) en de Oostenrijkse Staatsprijs voor Jeugdliteratuur (1973). Verder werd het boek ook verfilmd door regisseur Ben Sombogaart in 2012. Het boek kent een vervolg in Het hebzuchtgas (2016).

De 17-jarige Stach dient zeven opdrachten uit te voeren om de nieuwe koning van het land Katoren te worden. Na de dood van de vorige koning, namen zes ministers de touwtjes in handen. Stach wil hun strenge gezag beëindigen en zelf het land regeren. Hoewel de ministers het liever anders zouden zien, kan Stach het roer overnemen als hij de opdrachten succesvol voltooit. Hij wordt nauw opgevolgd in zijn missie en zijn populariteit bij de bevolking gaat groeien.

3. Pjotr, vrijwillig verbannen naar Siberië (1970)

Pjotr, vrijwillig verbannen naar Siberië is het eerste boek van Terlouw dat werd uitgegeven. Hij schreef het in de naloop van een wetenschappelijk congres in Novosibirsk in Rusland. Hij volgde hiermee het advies van uitgeverij Van Holkema & Warendorf om als debuut een jeugdroman te schrijven.

Het verhaal speelt zich af aan het begin van de 20ste eeuw, vlak voor de Russische Revolutie, ten tijde van het regime van tsaar Nicolaas II. Pjotr woont samen met zijn vader Sergei in het Zuiden van Rusland. Zijn moeder is al overleden. Wanneer hij op weg naar huis wordt lastiggevallen door een marktkramer, reageert zijn vader in een daad van impuls en vermoordt de man. Nadat de vader zichzelf aangeeft bij de politie, wordt hij gedeporteerd naar de gevangenis van Moskou. Daar helpt hij een politieke gevangene te ontsnappen, waardoor hij verbannen wordt naar Siberië. Pjotr besluit de weg op te gaan en zijn vader te gaan opzoeken. Een reis die verschillende avonturen met zich meebrengt.

4. Briefgeheim (1973)

Het boek Briefgeheim werd uitgegeven door Lemniscaat. Het werd later in 2010 verfilmd door Simone Van Dusseldorp.

Wanneer Eva een plan bedenkt om aan het geruzie van haar ouders te ontsnappen, komt ze terecht bij buurman Brandsema. Het plan dat ze ontwikkelt samen met twee vrienden draait echter anders uit. Zo ontdekt ze verschillende mysteries bij Brandsema, zoals een geheime brief die uit het raam gegooid wordt, haar vader die in het geheim voor Brandsema zou werken en een man die buiten neergeschoten wordt. Door de bedreiging van de buurman, belooft ze samen met haar vrienden het verhaal van de moord stil te houden. Tot haar vader meegenomen wordt naar de jachthaven op de boot van Brandsema. De geheime brief die ze eerder vond, blijkt handig van pas te komen om haar vader te redden uit de nood.

5. Naar zeventien zetels en terug (1983)

Deze publicatie van de hand van Terlouw betreft een politiek dagboek dat de periode van 9 maart 1982 tot 5 november 1982 weergeeft. Het werd uitgegeven in 1983 door uitgeverij L.J. Veen.

Het dagboek beschrijft de dagelijkse gang van zaken tijdens een periode waarin Terlouw tweemaal deelneemt aan de Tweede Kamerverkiezingen, als lijsttrekker van D66. Tijdens de eerste verkiezing stijgt de D66 naar zeventien zetels, terwijl de tweede verkiezing een terugkeer naar zes zetels betekent.

6. De Kunstrijder (1989)

De Kunstrijder ontving de Prijs van de Nederlandse Kinderjury (1990). Voor dit boek liet Jan Wolkers zich inspireren door een bezoek aan een zomerkamp voor kinderen met een beperking.

Patrick is een jongen met een beperking. Zijn moeder heeft het niet altijd gemakkelijk om haar zoon te vertrouwen en tegelijk te begeleiden in de noden die hij heeft. Patrick komt terecht in verschillende complexe en niet ongevaarlijke situaties. Toch kiest de moeder ervoor om haar zoon niet alleen te willen beschermen, maar vooral te vertrouwen en de ruimte te geven om zelf te experimenteren. Net door dit vertrouwen, slaagt Patrick erin om zijn missie te volbrengen.

7. In huis met een seriemoordenaar (2015)

Dit boek schreef Terlouw samen met zijn dochter Sanne, gebaseerd werd op de waargebeurde ervaringen van vader en dochter met de seriemoordenaar Hans van Z. Het werd uitgegeven door De Kring. Deze had in de jaren zestig een relatie met een huurder in het huis van de schrijver. Het verhaal roept vragen op over verantwoordelijkheid en werpt licht op het ongemak van deze merkwaardige ervaring.

Thijs en Sarah wonen in een huis samen met hun twee dochters en verhuren een kamer aan Maria. Deze heeft een relatie met een zekere Frans die op het eerste zich vriendelijk overkomt. Naarmate het verhaal vordert, ook wanneer Maria al uit het huis vertrokken is, blijkt de figuur van Frans steeds meer vragen op te roepen. Gedrag van stelen, vrienden met een strafblad, tot uiteindelijk de politie aan de deur staat om te ondervragen over een man die meerdere moorden heeft gepleegd. Dit blijkt Frans te zijn.

8. Gedichte gedachten (2018)

Terlouw schrijft zijn hele leven lang gedichten. Op latere leeftijd, waagde hij zich ook aan de publicatie van deze poëzie. De bundel werd uitgegeven bij De Kring in 2018.

Gedichte gedachten brengt een bundeling van lichte toegankelijke gedichten die gaan over thema’s die ook in andere werken van Terlouw aan bod komen: leven, liefde, natuur, politiek, kunst, vrijheid en verantwoordelijkheid.

9. De avonturen van oom Willibrord (1970)

Dit is het eerste uitgegeven boek van de hand van Jan Terlouw. Het werd uitgegeven bij Van Holkema & Warendorf. Hij inspireerde zich op een vriend van zijn vader, ‘oom’ Gerrit en de kracht die deze man uitstraalde. In werkelijkheid is hij echter niet groot zoals oom Willibrord, maar wel innerlijk sterk. De eigen jeugd van Terlouw inspireerde de verdere verhaallijn.

Oom Willibrord is groot en sterk is nergens bang voor. Hij begrijpt de dieren als geen ander, zelfs van de grootste heeft hij geen schrik. In het gezelschap van oom Willibrord valt telkens wel een verrassend avontuur te beleven.

10. Gevangenis met een open deur (1986)

Jan Terlouw schrijft dit boek nadat een van zijn dochters benaderd werd door een sekte. Het vertelt over de gevaren van sektes en het belang van vrij denken.

Ex-commissaris Aart Keizer heeft een slechte ervaring met een sekte. De dochter van vrienden van hem heeft zich aangesloten bij de sekte, waarna de ouders bij Aart Keizer een kreet om hulp slaan. Ze wordt uit de sekte gegooid. De dochter wordt echter gek nadien, maar haar vraag om opnieuw opgenomen te worden, blijft onbeantwoord.