Uilen worden door menigeen als statige vogels gezien, die ook vaak een flinke dosis wijsheid toebedeeld krijgen. Toch zijn er ook culturen in de wereld te vinden, waar de uil niet zo’n hoog aanzien heeft.
Daar wordt het spotten van een of meerdere uilen geassocieerd met de mogelijke komst van ongeluk, dood en verderf. Wereldwijd bestaan er maar liefst 177 verschillende uilensoorten. Slechts 8 daarvan komen in Nederland voor. Hieronder zetten we ze alle 8 voor je op een rijtje.
Inhoudsopgave
1. Kerkuil
Je herkent de kerkuil aan z’n dikke kop met donkere ogen en een verendek, dat op de rugzijde goudbruin gevlekt is. De borstzijde is daarentegen wit en licht gestippeld. Kerkuilen worden tussen de 33 en 39 centimeter groot.
Favoriete nestlocaties van dit soort uilen zijn doorgaans boomholtes, schuren, ruïnes en andere bouwwerken waar in alle rust eieren kunnen worden uitgebroed. Net als veel andere uilen is de kerkuil een nachtelijke jager.
Hij staat vooral bekend om z’n uiterst scherpe gehoor, waarmee hij elke prooi feilloos kan lokaliseren.
2. Ransuil
Deze relatief grote uil kun je in praktisch heel Europa tegenkomen. En dan met name in bosachtige gebieden met veel naaldbomen. De ransuil heeft opvallend lange oorpluimen en dankt zijn naam aan een middeleeuwse muts, die uiterlijk veel weg heeft van deze uil.
Ransuilen zijn nachtelijke jagers en beschouwen met name knaagdieren en rustende vogels als hun ideale prooi. Vooral in de wintermaanden vindt deze uilensoort het prettig om in groepen met soortgenoten te leven.
Het is niet ongewoon dat je in die periode tot wel 100 ransuilen bij elkaar in naaldbomen, knotwilgen, struiken of wilde hagen aantreft. Ransuilen broeden bij voorkeur in oude kraaiennesten of op roofvogelhorsten.
3. Bosuil
Bosuilen kom je eigenlijk alleen maar in bossen, parken en tuinen tegen. Een volwassen exemplaar is tussen de 37 en 43 centimeter lang. Opvallend detail is dat de vrouwtjesuilen van deze soort gemiddeld 110 gram zwaarder zijn dan de mannetjes. De bosuil jaagt voornamelijk in de avonden en nachten.
Zijn favoriete prooien zijn muizen en kleine zoogdieren. Als die diersoorten niet voldoende in het jachtgebied aanwezig zijn, dan deinst de bosuil er overigens ook niet voor terug om andere vogels als prooi te beschouwen. Bosuilenpaartjes zijn elkaar uitermate trouw. Ze blijven namelijk hun hele leven bij elkaar.
Pas wanneer één van de twee overlijdt gaat de bosuil die overblijft op zoek naar een nieuwe partner.
4. Velduil
Ook voor de velduil geldt dat het aantal van deze uilensoort de afgelopen jaren sterk verminderd is in Nederland. Ook deze vogel is namelijk grotendeels afhankelijk van graslanden en agrarisch cultuurland, omdat het daarin z’n nest bouwt.
Je herkent de velduil aan zijn donkere rug met vaalwitte vlekken. Deze vogel wordt zo’n 38 centimeter groot en weegt doorgaans tussen de 200 en 500 gram. Velduilen broeden slechts één keer in de drie jaar, omdat ze weten dat de muizenpopulatie op dat moment in een gebied groot genoeg is om zichzelf en hun jongen optimaal te kunnen voeden.
Naast muizen staan er ook regelmatig jonge veldleeuweriken en kuikens van weidevogels op het menu van de velduil.
5. Steenuil
Aangezien de grootte van de steenuil beperkt blijft tussen de 21 en 27 centimeter, is het de kleinste uilensoort die op het Nederlandse grondgebied voorkomt. Deze vogel is een echte ‘einzelgänger’.
Hij zit graag uren achterelkaar in z’n eentje op daken, paaltjes of boomtakken en speurt dan meteen de omgeving op interessante prooien af. Mede vanwege zijn kleine formaat beschouwt hij vooral kikkers en jonge en kleine vogels als zijn ideale prooi. Daarnaast snackt hij graag regenwormen, kevers en andere insecten.
Met name in de herfst- en wintermaanden kan de steenuil behoorlijk luidruchtig zijn. Aangezien grote delen van het platteland de afgelopen decennia omgevormd zijn tot woonwijken en industriegebieden, heeft dit negatieve gevolgen voor de steenuilenpopulaitie in ons land, omdat ze niet langer voldoende plekken weten te vinden waar ze rustig kunnen broeden.
6. Oehoe
De wetenschappelijke naam van deze uilensoort luidt ‘Strix bubo’. De oehoe is zonder meer een van de grootse uilen ter wereld. Vooral in de late wintermaanden is van het mannetje van deze uilensoort bekend dat hij dan vaak luidkeels ‘oehoe’ roept, wat ook meteen de naam van deze uil verklaart.
Sinds 1997 zijn er langzaam maar zeker steeds meer oehoes in Nederland te vinden. Vooral Limburg, Gelderland, Overijssel en Noord-Brabant zijn provincies waar deze imposante vogel tegenwoordig regelmatig wordt gesignaleerd.
Het vermoeden bestaat dat het hierbij om een spontane migratie vanuit Duitsland gaat. Geliefde prooien van de oehoe zijn kraaiachtigen, roofvogels en andere uilen.
7. Sneeuwuil
De sneeuwuil kan tussen de 55 en 70 centimeter groot worden en heeft een gewicht tussen de 1 en 2,5 kilo. De naam van deze uilensoort is vrij eenvoudig te verklaren. Hun verendek is grotendeels wit met hier en daar wat zwarte vlekken.
De sneeuwuil wordt gemiddeld 20 jaar oud. In Nederland kun je deze uil eigenlijk alleen maar tegenkomen als er sprake is van een strenge winter. Omdat deze vogel geen vaste bewoner van ons land is, wordt hij ook wel als een zogenoemde dwaalgast beschouwd.
De meeste sneeuwuilen zijn namelijk op de Russische toendra’s te vinden. Het voedsel van deze vogels bestaat vooral uit knaagdieren, zoals muizen en lemmingen.
8. Ruigpootuil
Je vindt de ruigpootuil vooral in dichte naaldbossen in het noorden van Noord-Amerika, Azië en Europa. Ook in Nederland is deze uilensoort gesignaleerd. En dan met name in de provincie Drenthe.
Onderzoekers vermoeden dat in de jaren ‘70 van de vorige eeuw enkele uilenparen vanuit de Lüneburger Heide in het Duitse Nedersaksen de Nederlandse grens overstaken en zich vooral in de omgeving van de plaatsen Emmen, Gieten, Grolloo, Exloo, Schoonloo en Hooghalen ophielden.
De tamelijk kleine ruigpootuil heeft als belangrijkste territoriale vijand de bosuil. Die zorgde er dan ook voor dat de nieuwe Nederlandse uilenpopulatie binnen enkele jaren weer verdween. Sinds 2008 probeert een nieuwe generatie ruigpootuilen weer voorzichtig terrein in Drenthe te veroveren.
